Maak middelengebruik bespreekbaar zodra je het signaleert, voorafgaand aan eventuele screening en diagnostiek. Dit is een taak voor alle professionals die werken met jongeren, maar ook voor het systeem om de jongere heen.
Ondersteun ouders in het signaleren van middelengebruik bij hun kind en hoe ze met het middelengebruik om kunnen gaan.
Leer ouders gespreksvaardigheden aan om middelengebruik op een open en niet-veroordelende manier te bespreken.
Zet een screeningsinstrument in als eerste stap bij het bepalen of een jongere middelen gebruikt. Is er sprake van middelengebruik, bepaal dan in welke mate dat gebruik problemen oplevert.
Wees je ervan bewust dat een screeningsinstrument gesprekken aanvult, maar geen vervanging is van een gesprek.
Screen op middelengebruik met de SMA, READY en/of de CRAFFT, en gebruik voor jongeren met een lichte verstandelijke beperking (LVB) de SumID-Q. Screen bij de start van het diagnostische proces, aan het begin van de begeleiding en behandeling, bij evaluatiemomenten en bij signalen van mogelijk middelengebruik. Met andere woorden: gebruik deze instrumenten structureel in de behandeling en begeleiding van jongeren.
Bij een positieve score op de SMA, READY, CRAFFT en/of SumID-Q: inventariseer en analyseer de vaardigheden, omstandigheden, omgeving en motivatie rondom het middelengebruik. Gebruik hiervoor de Vragenlijst Analyse Middelengebruik. De antwoorden bieden verschillende aangrijpingspunten voor interventies.
Let op signalen als een jongere vermoedelijk problemen heeft met middelen, maar wanneer dit via een open gesprek en screening niet zo lijkt. Als de signalen erop wijzen dat er sprake is van problematisch middelengebruik, stel het middelengebruik dan op korte termijn opnieuw aan de orde.
Blijf de jongere motiveren door motiverende gespreksvoering in te zetten. Stel haalbare doelen, denk in oplossingen en bouw een helpend netwerk.
Begrijp de DSM-5-criteria van een middelenstoornis, ook al voeren jeugdprofessionals de diagnostiek vaak zelf niet uit. Middelengebruik, middelenmisbruik en de ontwikkeling van een middelenstoornis komen namelijk vaak voor binnen de jeugdhulp en jeugdbescherming. Deze kennis is dus wel gewenst.