Voorkomen van uithuisplaatsing

Als jeugdprofessional, ouders en/of kind menen dat een uithuisplaatsing een serieuze overweging is:

• Verhelder samen met het gezin de vraag en kom tot een gedeelde verklarende analyse die inzicht geeft in de samenhang, aard en urgentie van de problemen, het ontstaan en het voortbestaan ervan en de beschermende factoren in het gezin. Evalueer ook de hulp die het gezin eerder heeft gehad.
• Maak samen met het gezin een integraal hulpverleningsplan dat aansluit op de gedeelde verklarende analyse. Zorg dat het plan zich richt op het hele gezin, met eventuele inzet van informele steun en/of het netwerk.
• Investeer in een samenwerkingsrelatie met het gezin. Hulp is effectiever als deze aansluit bij de wensen, mogelijkheden en behoeften van het gezin. Erken eventuele negatieve ervaringen in het eerdere hulpverleningstraject, waardoor het gezin mogelijk minder vertrouwen heeft in de hulpverlening.
• Maak, op basis van een gedeelde verklarende analyse, een keuze voor de inzet van een evidence based interventie die aansluit bij de problematiek van het gezin. Zet specifieke interventies in gericht op de problemen van de ouders en het kind, als hier sprake van is. En werk aan bestaanszekerheid door concrete oplossingen te zoeken.

Beslissen over uithuisplaatsing en terugplaatsing

• Maak samen met ouders en kind een gedeelde verklarende analyse van de situatie. Weeg zorgvuldig af of een uithuisplaatsing de beste optie is voor het kind, met de minst schadelijke gevolgen.
• Neem beslissingen over een uithuisplaatsing zo veel mogelijk samen met ouders en kind en laat je hierbij adviseren door deskundige collega’s, waar nodig ook van buiten de organisatie. Bij het besluit moet een gedragswetenschapper betrokken zijn. 
• Plaats een kind altijd samen met broers en zussen, tenzij dit niet in het belang is van een van de kinderen. Onderbouw dit en leg het vast in het dossier. Plaats een kind op een ’zo thuis mogelijke’ plek, bij eigen familie / in het eigen netwerk of in een gezinssetting, zoals een pleeggezin of gezinshuis. Hou hierbij rekening met de wensen en behoeften van het gezin.
• Zorg ervoor dat ouders betrokken zijn bij beslissingen over hun kind en zorg dat zij ook de mógelijkheid krijgen om mee te beslissen. Zorg voor contactherstel en contactbehoud tussen kind en ouders. Zorg voor frequent contact tussen kind en ouders, broers en zussen, en zorg dat ook andere belangrijke personen voor het kind en de ouders (zoals familieleden en vrienden waarmee het kind opgroeit) bij het kind betrokken blijven.
• Maak bij het besluit tot uithuisplaatsing samen met het gezin een plan om binnen een voor het kind aanvaardbare termijn gericht toe te werken naar terugplaatsing. Zet hierbij passende interventies in, zoals interventies voor de problematiek van ouders, interventies voor de problematiek van het kind, interventies die de ouder-kindrelatie verbeteren en interventies die de opvoedvaardigheden van de ouders vergroten. Maak bij een beslissing over terugplaatsing gebruik van het Afwegingskader.

Begeleiding na uithuisplaatsing en terugplaatsing

• Zet na de uithuisplaatsing direct in op contactonderhoud, contactbehoud en contactherstel tussen kind, ouders en broers/zussen, in een omgeving die prettig en veilig is voor het kind en de ouders en begeleid hierbij alle betrokkenen. Vraag naar de wensen en behoeften van kind en ouders wat betreft de frequentie en vorm van het contact.
• Evalueer periodiek met ouders en kind aan de hand van het plan van aanpak in hoeverre de beoogde doelen zijn gerealiseerd en wat nog nodig is voor de terugkeer van het kind naar huis.
• Ondersteun ouders en kind tijdens de uithuisplaatsing en na terugplaatsing door direct begeleiding te bieden en effectieve interventies in te zetten en/of te continueren. Inventariseer en evalueer zorgvuldig in hoeverre opvoedingscapaciteiten daadwerkelijk zijn verbeterd en in hoeverre de ontwikkeling en veiligheid van het kind zijn verbeterd. En inventariseer of het gezin ondersteuning kan krijgen van het (informele) sociale netwerk en of de beschermende factoren bij kind, ouders en omgeving zijn toegenomen.