Aanbeveling:
Maak gebruik van scenariodenken: de vaardigheid om vragen te stellen over de omstandigheden (context) en wat dit betekent voor de jongere (impact). Gebruik hiervoor het stappenplan scenario denken.
Een belangrijk handvat om contextgericht te werken, is scenariodenken. Radicalisering gaat over de ontwikkeling van een jongere, en in een ontwikkelingsproces zijn er altijd onzekerheden. Scenariodenken is een methode om naast de feitelijke informatie die beschikbaar is over een jongere, ook een voorstelling te maken van wat er in de (nabije) toekomst zou kunnen gebeuren en welke gevolgen of impact dat kan hebben en voor wie. Scenariodenken helpt om te handelen bij situaties die onzeker zijn of waar informatie ontbreekt. Voor scenariodenken is verbeelding nodig: creativiteit en ruimte om vragen te stellen. Ook als die vragen niet voor de hand liggen.
Op de website van het NJi is meer informatie over scenariodenken te vinden, met voorbeelden en een stappenplan.
Scenariodenken is een methode om vooruit te kijken. Je werkt niet alleen met de feitelijke informatie die voorhanden is, maar maakt je een voorstelling van wat er zou kunnen zijn of gebeuren, en welke gevolgen of impact dat kan hebben en voor wie (Van Rijn & van der Burgt, 2019; Dijkman, 2021).
Jeugdprofessionals in het veiligheidsdomein, zoals de politie of ambtenaren openbare orde en veiligheid, kijken vaak vanuit een risicoperspectief naar mogelijke toekomstige veranderingen en de mogelijke gevolgen daarvan. Veel jeugdprofessionals in het sociale- en zorgdomein kijken juist vanuit een veerkrachtperspectief naar mogelijke toekomstige veranderingen en de mogelijke gevolgen daarvan. Dit gebeurt echter niet altijd: sommige jeugdprofessionals werken nog hoofdzakelijk probleemgericht op basis van risicobeheersing. Dit behoeft daarom aandacht, zie ook paragraaf D (affectieve professionaliteit). Bij het veerkrachtperspectief ligt de nadruk niet op het beheersen van een situatie maar op het in gang zetten van beweging en het stimuleren van eigen kracht en weerbaarheid van de jongere om beter om te kunnen gaan met veranderende omstandigheden, ter preventie van radicalisering. Hierbij is scenariodenken een manier om vooruit te kunnen denken en de brede omstandigheden van een jongere mee te nemen. Hiermee kunnen professionals tot een betere beoordeling van de situatie komen, een betere samenwerking aangaan, en zelfs leren zonder dat er een acute casus of situatie voorhanden is. Door vooruit te denken, kunnen jeugdprofessionals ontdekken dat ze informatie missen.
Nekkers (2020) omschrijft scenariodenken als een dialooginstrument. Het is onder te verdelen in vier C’s.