E. Zelfreflectie
Aanbeveling:
Stimuleer en faciliteer zelfreflectie door jeugdprofessionals.
Effectief interveniëren bij zorgwekkende radicalisering vereist naast ‘best practices’ ook ‘best people’. Het is daarom belangrijk dat jeugdprofessionals zich bewust zijn van wat hun werkzaamheden persoonlijk, professioneel en voor hun doelgroep betekenen. Voor goede zelfreflectie zijn kwetsbaarheid, ruimte, toewijding en soms confrontatie nodig. Daarom is het belangrijk dat organisaties deze reflectie niet alleen stimuleren bij jeugdprofessionals, maar ook faciliteren door hen gelegenheden te bieden waarbinnen dit kan.
Reflectiemodellen
Er zijn talrijke mogelijkheden om deze reflectie te organiseren. Denk aan coaching, werkbegeleiding, intervisie, supervisie, casuïstiekbespreking, collegiale consultatie en wandelganggesprekken (Berger en Kleine, 2013). Ook zijn er modellen die jeugdprofessionals kunnen helpen om stapsgewijs reflectieve vragen aan zichzelf te stellen. Gebruik bijvoorbeeld het Contextmodel voor werken met radicalisering. Dit model bestaat uit vier contexten – te weten persoonlijk, professioneel, perspectief en publiek – die áltijd aanwezig zijn binnen het werken met radicalisering. Aan de hand van dit model kun je per context de volgende reflectievragen stellen:
- Wat zijn mijn persoonlijke bias, bronnen en referentiekaders? Hoe pakken die uit? Hoe worden ze benut? Wat zijn risicofactoren? En hoe worden die ondervangen?
- Wat zijn mijn professionele vaardigheden en referentiekaders? Welke vaardigheden zijn er nodig? Hoe worden die getoetst? Welke professionele referentiekaders zijn er? Hoe worden die benut?
- Welke perspectieven maken deel uit van mijn werk, of beïnvloeden mijn werk?
- Wat zijn de (publieke) ontwikkelingen met betrekking tot het fenomeen, en wat vragen die?
Contextmodel werken met radicalisering (Dijkman, 2021)
Andere reflectiemogelijkheden
De documentaire Ons moederland biedt aanknopingspunten voor een gesprek over normen en waarden.
Informatie over andere reflectiemodellen vind je in het dossier professionalisering op de website van het Nederlands Jeugdinstituut.
-
Onderbouwing en verdieping
De informatie is grotendeels gebaseerd op de publicatie De Radicaliseringsindustrie van A. Dijkman (2021) en vormt hiervan een verkorte weergave. Ook het Contextmodel voor het werken met radicalisering is door haar ontwikkeld.
Reflectieve professionals
Naast de ‘best practices’ vormen de ‘best people’ een voorwaarde voor effectief interveniëren bij zorgwekkende radicalisering (Gielen, 2020). Reflectie op het eigen handelen en op elkaars handelen draagt eraan bij dat professionals kunnen excelleren in hun werk. Het is daartoe van belang dat jeugdprofessionals zich bewust zijn van wat hun werkzaamheden persoonlijk, professioneel en voor hun doelgroep betekenen. Kenmerken van deze ‘reflectieve professional’ zijn onder meer:
- Kijkt kritisch naar zijn of haar eigen handelen en van collega’s.
- Onderzoekt het ‘waarom’ en het effect van het eigen handelen / van collega’s en toetst dit aan de oorspronkelijke intentie ervan.
- Is zich bewust van wat hij of zij nodig heeft op het gebied van veiligheid, kennis en vaardigheden, doel en taak, zingeving en waarden, vertrouwen en eigen regie, reflectie en veerkracht.
- Weet uit welk netwerk hij of zij kan putten (familie en vrienden, directe collega’s, externe collega’s, management en bestuur, ketenpartners en externe expertise).
- Weet op welke narratieven hij of zij leunt vanuit opvoeding, werkperspectief, religie of levensbeschouwing, persoonlijke idealen, professionele idealen, informatie en (vak)literatuur.
