Voor het pleegkind is het wenselijk dat er een goede verstandhouding is tussen ouders en pleegouders. Als ouders en pleegouders elkaar wederzijds accepteren, heeft dat een gunstige invloed op de aanpassing en ontwikkeling van het pleegkind en op het aantal contacten tussen de ouders en hun kind in de voorbereiding op hereniging. Tegelijkertijd weten we dat de samenwerking in de praktijk lang niet altijd probleemloos verloopt.
Er zijn verschillen tussen samenwerking bij netwerkpleegzorg en samenwerking bij bestandspleegzorg. Samenwerking in netwerkpleegzorg kan ingewikkelder zijn dan in bestandspleegzorg, vanwege de bestaande (soms verstoorde) relaties, de invloed van eerdere gebeurtenissen, de veranderende verhoudingen die de plaatsing met zich meebrengt in het netwerk en het beroep dat ouders doen op pleegouders. Praktijkexperts geven aan dat het in pleegzorgbegeleiding van netwerkgezinnen belangrijk is te focussen op de krachten van het netwerk.
De volgende activiteiten kunnen de samenwerking tussen ouders en pleegouders bevorderen:
heldere haalbare afspraken maken in het zorgteam, over doelen, rollen, taakverdeling, verwachtingen en grenzen van de betrokkenen;
regelmatig de taakverdeling bespreken;
in het overleg luisteren en doorvragen zonder een oordeel te geven, gericht op het begrijpen van de ander;
de onderlinge verhoudingen tussen alle betrokkenen in kaart brengen, bijvoorbeeld met behulp van triades;
psycho-educatie aan pleegouders verzorgen, over de problematiek van ouders;
aandacht hebben voor een ieders wensen (meerzijdige partijdigheid), met een focus op de gedeelde wens dat het pleegkind goed opgroeit;
bespreken wat goed gaat en de (pleeg)ouders ondersteunen bij het oplossen van onderlinge problemen. Ook: spanningen tussen ouders en pleegouders bespreekbaar maken. Hiertoe zo nodig technieken inzetten zoals het stellen van circulaire vragen, het bespreken van onderlinge rivaliteit, het gemeenschappelijke naar de voorgrond halen en verschillen positioneren;
zo nodig een collega met systeemtherapeutische kennis bij de gesprekken betrekken.
Vanuit de praktijk wordt aangegeven dan het ook kan helpen een communicatietraining aan pleegouders te verzorgen om het gesprek met de ouder en hulpverleners in goede banen te leren leiden. Ouders zullen constructief meewerken aan een pleegzorgplaatsing wanneer (1) voor hen duidelijk is dat hun kind ‘het goed heeft in het pleeggezin’, (2) ze geïnformeerd worden hoe het met hun kind gaat, (3) ze een rol kunnen spelen op belangrijke momenten (zoals verjaardagen, ziekte, schooluitvoeringen), (4) ze ondersteund worden in de relatie met de pleegouders en (5) ze geholpen worden bij hun persoonlijke invulling van het ‘afstandouder-zijn’.
Pleegouders hebben behoefte aan ondersteuning bij de omgang met de ouders. Dit onderstreept het belang van duidelijke in het zorgteam gemaakte afspraken. Pleegouders verwachten ook dat pleegzorgbegeleiders hierbij een bemiddelende en faciliterende rol spelen bij de omgang met ouders.