Gezinnen met meervoudige en complexe problemen hebben verschillende kenmerken en problemen die tegelijkertijd in verschillende domeinen in het gezin en in de leefsituatie rond het gezin spelen. Deze problemen beïnvloeden elkaar op een lastig te achterhalen manier. Er is geen sprake van een duidelijk patroon van oorzaak en gevolg, de problemen en kenmerken beïnvloeden elkaar over en weer op de verschillende niveaus (problemen van gezinsleden, tussen gezinsleden onderling, tussen gezinsleden en de omgeving, en tussen het gezin en de hulpverlening). Bovendien versterken de problemen en kenmerken elkaar: ze houden elkaar in stand en lokken elkaar uit.
De verschillende kenmerken en problemen van deze gezinnen gelden op zichzelf als risicofactor voor het ontstaan van gedrags- en ontwikkelingsproblemen bij de jeugdigen in het gezin. Met name het aantal risicofactoren bepaalt de kans dat er problemen optreden. Meer concreet: de kans op de aanwezigheid van een probleem is substantieel groter (meer dan dertig procent) wanneer er sprake is van een cumulatie van ten minste vier risicofactoren bij of in de directe omgeving van de jeugdige.
De problematiek in gezinnen met meervoudige en complexe problemen is te typeren als multidimensionaal en multicausaal, maar is voor ieder gezin anders en moet zodoende voor ieder gezin in kaart worden gebracht.