Dyslexie

5. Aanpak lees- en/of spellingproblemen bij meer- en anderstaligen

Aanbevelingen

Bij de onderstaande aanbevelingen staat per subkop weergegeven voor wie de betreffende aanbevelingen bedoeld zijn.

 

De overdracht tussen moedertaal en tweede taal (gedragswetenschapper, lees- en spellingspecialist)

  • Houd rekening met effecten van transfer door te letten op (fouten)patronen die te verklaren zijn vanuit de moedertaal.

  • Inventariseer zo goed mogelijk de afstand (i.e. de verschillen en overeenkomsten) tussen de moedertaal en het Nederlands. Zie bijvoorbeeld moedint2.nl of https://meertaligheidentaalstoornissenvu.weebly.com)

  • Ga na hoe de taal-/leesontwikkeling in de moedertaal verliep en wat het niveau van taalbeheersing in de moedertaal is.

… Meer

Taalniveau en het signaleren van lees- en/of spellingproblemen (lees- en spellingspecialist)

  • Wacht niet met signaleren van lees- en/of spellingproblemen tot de Nederlandse taal (bijna) beheerst wordt. Moeilijkheden kunnen gesignaleerd worden als de mondelinge taalontwikkeling nog in volle gang is.

  • Zorg ervoor dat meer- en anderstaligen voldoende kansen en mogelijkheden hebben om zich het fonologische systeem in het Nederlands eigen te maken. Besteed extra geintensiveerde aandacht aan klanken en letter-klankkoppelingen die niet in de moedertaal van de jeugdige voorkomen.

… Meer

Taalaanbod en het signaleren van lees- en/of spellingproblemen (lees- en spellingspecialist)

  • Bied ondersteuning op de verschillende niveaus van het onderwijscontinuüm om lees- en spellingproblemen te voorkomen.

  • Meer- en anderstaligen hebben baat bij expliciete instructie gericht op fonologische vaardigheden, klank-tekenkoppelingen en decodeervaardigheden op woordniveau in combinatie met het lezen van betekenisvolle, authentieke teksten. Ondersteun hierin het onderwijsteam.

  • Bied aanvullende interventies die op meerdere componenten gericht zijn zoals foneembewustzijn, alfabetisch principe, leesvloeiendheid en taalbegrip. Instructie en interventie moeten naast ondersteuning bij leesvaardigheid aandacht besteden aan mondelinge taalvaardigheid. De balans tussen de verschillende componenten moet worden afgestemd op de ondersteuningsbehoefte van de meer- of anderstalige jeugdige.

  • Monitor de effecten van de geboden instructie en interventie. Zo kunnen instructie en interventie steeds worden afgestemd op de ondersteuningsbehoeften.

… Meer

Signaleringsinstrumenten bij anders- en meertalige jeugdigen (lees- en spellingspecialist)

  • Maak gebruik van bestaande toetsen die voorhanden zijn om de lees- en spellingontwikkeling te monitoren en eventuele problemen te signaleren.

  • Wees voorzichtig met het gebruik en de interpretatie van normscores als de jeugdige niet vergelijkbaar is met de normgroep. Dit geldt vooral voor anderstalige jeugdigen die niet vanaf het begin Nederlandstalig onderwijs hebben gevolgd.

  • Maak naast toetsen gebruik van alternatieve evaluatie- en toetsprocedures zoals een gesprek met ouders en de leraar, observaties in de klas, (fouten)analyses, dynamische toetsing en methodegebonden toetsing.

  • Beoordeel de instructiegevoeligheid door meer- en anderstalige jeugdigen ondersteuning te bieden op verschillende niveaus binnen het continuüm van onderwijs en zorg.

… Meer

Diagnostiek en behandeling van dyslexie bij meer- en anderstaligen (gedragswetenschapper, behandelaar)

  • Besteed in de diagnostiek aandacht aan de taal- en leesontwikkeling van de jeugdige in het Nederlands en in de moedertaal als de jeugdige hierin heeft leren lezen.

  • Voer een ruime taak- en klachtenanalyse uit met aandacht voor de meertalige en culturele context van de jeugdige.

  • Integreer mondeling taalonderzoek in de diagnostiek om uit te sluiten dat de leesproblemen het gevolg zijn van het taalverwervingsproces.

  • Verken de mogelijkheid om een tolk in te schakelen om beter zicht te krijgen op de ontwikkeling in de moedertaal.

  • Richt de behandeling op het oefenen van het alfabetisch principe. Vul dat eventueel aan met behandeling gericht op het verbeteren van de leesvloeiendheid en het vergroten van de woordenschat en/of het leesbegrip.

… Meer

De expertise van lees- en spellingspecialisten in meertalige contexten (gedragswetenschapper, behandelaar, lees- en spellingspecialist)

  • Zorg dat je weet welke factoren een rol spelen bij lees- en spellingontwikkeling in een tweede taal en bij tweedetaalverwerving in meer brede zin. Zorg ook dat je in staat bent om lees- en/of spellingmoeilijkheden als gevolg van dyslexie te onderscheiden van problemen die het (logische) gevolg zijn van het tweedetaalverwervingsproces. Wees je bewust van mogelijke onder- én oversignalering/diagnose.

  • Zorg dat je beschikt over interculturele competentie. Zorg dat je relaties kunt leggen tussen verschillende culturen in termen van begrip, acceptatie en waardering.

… Meer

De expertise van professionals
Reageer!