Werk samen met ouders en jeugdige. Voer elke stap in het beslisproces zo veel mogelijk in dialoog met de ouders en de jeugdige uit. Leg gedachten en overwegingen die je hebt aan ouders en jeugdigen voor. Wanneer ouders en/of jeugdige zeggen of op een andere manier laten blijken dat ze de verantwoordelijkheid voor de beslissing bij jou als jeugdprofessional willen leggen, overleg dan met hen in welke mate en hoe zij willen participeren in het besluitvormingsproces en vraag hen steeds naar hun wensen en behoeften ten aanzien van de hulp.
Bespreek en evalueer de samenwerking. Bespreek na het eerste contact in welke mate zowel de jeugdprofessional als de ouders en jeugdige een ‘klik’ ervaren. Wees hier eerlijk over met elkaar, de ‘klik’ is een werkzame factor in het tot stand komen van de samenwerking en het uiteindelijke effect van de hulp. Dit geldt ook in het gedwongen kader. Onderzoek eventueel de mogelijkheid om te wisselen van hulpverlener.
Voer óók bij hulpverlening in het gedwongen kader het proces zo veel mogelijk uit in dialoog met ouders en/of jeugdige. De samenwerkingsrelatie is in het gedwongen kader extra belangrijk, maar ook moeilijker te realiseren. Investeer in de beginfase intensief in het tot stand brengen ervan. Dit kan in een latere fase veel winst opleveren. Besteed daarom uitgebreid aandacht aan hoe ouders en jeugdige zich voelen als je als jeugdbeschermer van start gaat. Hoe hebben ze het voortraject met eerdere hulp, raadsonderzoek en kinderrechter ervaren? Bespreek bij de start van een jeugdbeschermingsmaatregel ook het raadsrapport of de beschikking van de kinderrechter, en schenk daarbij aandacht aan de visie van ouders en jeugdige daarop. Het is niet de bedoeling in een discussie over de (on)juistheid ervan terecht te komen, maar om aansluiting bij ouders en jeugdige te zoeken en te onderzoeken waar hun wensen en behoeften liggen.
Geef voldoende aandacht aan wat ouders aangeven zelf nodig te hebben. Hierdoor ontstaat er een mogelijkheid om tot samenwerking te komen en gedeelde besluitvorming vorm te geven. De problemen bij ouders zelf geven vaak veel stress, wat veiligheid en een positieve opvoeding in de weg kan staan. Benadruk tegenover ouders en jeugdige dat er bij hen sprake is van een leer- en groeiproces. Fouten maken mag. Verandering gaat in kleine stapjes en met vallen en opstaan. Maak deze stapjes samen zo concreet mogelijk.
Neem een basishouding aan van onvoorwaardelijke positieve waardering, respect, echtheid en empathie. Wees beschikbaar en betrouwbaar in het nakomen van Wees je bewust van je persoonlijke grenzen en wees hier open over.
Zet motiverende gespreksvoering in bij ouders en jeugdigen die door anderen zijn aangemeld. Zo kun je een constructieve samenwerkingsrelatie opbouwen en tot gedeelde inzichten over (mogelijke) aanwezige problemen en de hulpvraag komen. Ook in het gedwongen kader is motiverende gespreksvoering een essentieel hulpmiddel om ouders en jeugdige te helpen ontdekken waar hun vraag of probleem ligt.
Stel het eigen verhaal van de ouders en jeugdige centraal door in gesprek te gaan, vragen te stellen, te luisteren en samen te vatten.
Zorg dat je altijd zelf contact met de jeugdige hebt (bij jeugdigen ouder dan acht jaar bij voorkeur zonder dat ouders aanwezig zijn). Besteed extra aandacht aan de inhoud en vorm van het gesprek en je taalgebruik, waarbij je rekening houdt met de leeftijd en het ontwikkelingsniveau van de jeugdige.
Bespreek mogelijke zorgen over veiligheid met de jeugdige en vraag de jeugdige zélf naar zijn visie op de situatie. Wees daarbij voorbereid op mogelijke loyaliteitsconflicten. Spreek de jeugdige eventueel op een neutrale plek. Leg de ouders uit wat je bedoelingen zijn met het gesprek tussen hun kind en jou.
Bij tegenstrijdige belangen van ouders en jeugdigen, of wanneer de jeugdige behoefte heeft aan een eigen jeugdprofessional aan wie hij in vertrouwen zijn verhaal kan doen, kan het nodig zijn om twee jeugdprofessionals in te schakelen. In een gesprek met het hele gezin zorgt de jeugdprofessional die met jeugdige gesproken heeft ervoor dat het verhaal van de jeugdige voldoende aan bod komt, terwijl de andere jeugdprofessional het gesprek leidt.