Samen doelen stellen

Gezamenlijk heldere doelen stellen draagt bij aan een goede werkrelatie tussen de jeugdprofessional en het gezin en daarmee uiteindelijk ook aan de effecten van de hulp. Oplossingsgerichte en motiverende gesprekstechnieken helpen om gezamenlijk doelen te stellen.

Oplossingsgerichte vragen

In de oplossingsgerichte gespreksvoering helpt de hulpverlener de cliënt om inzicht te krijgen in wat er in de plaats van het probleem moet komen. Een hulpmiddel hierbij kan de wondervraag zijn. Andere vragen die de jeugdprofessional kan stellen, zijn:

• Wat heeft u als ouder nodig om in deze situatie de opvoeding aan te kunnen? (vraag voor ouders)
• Wat zou u helpen zodat u weer toekomt aan de verzorging en opvoeding van uw kind? (vraag voor ouders)
• Wat zou u/jij graag anders zien in uw/jouw gezin? (vraag voor ouders en jeugdige)
• Wat zou jou helpen waardoor je je weer prettig voelt thuis? (vraag voor jeugdige)

Schaalvragen

Doorvragen en de gewenste situatie verkennen helpt ouders en jeugdige om hun doelen te formuleren. Met schaalvragen kan de jeugdprofessional scherp krijgen op welk niveau ouders en jeugdige al zitten en wat het gewenste doel is.

De jeugdprofessional kan hierop doorvragen met vragen als:

• Hoe lukt het u om (al) op dat cijfer te zitten?
• Hoe zou één cijfer hoger eruit zien? Wat zou u dan anders doen?
• Op welke momenten doet het probleem zich niet of minder voor en wat doet u op die momenten anders?

Motiverende vragen

Vragen vanuit de motiverende gespreksvoering die de jeugdprofessional kan stellen om de ouder of jeugdige te helpen om doelen te stellen, zijn:

• Als we kijken naar de dingen waar we het over hebben gehad, over welke dingen maakt u zich dan het meeste zorgen?
• Het klinkt alsof de situatie niet kan blijven zoals hij nu is. Wat denkt u dat u nu kunt doen?
• Welke dingen wilt u veranderen?
• Als u bereikt zou hebben wat u zou willen, wat zou er dan zijn veranderd?
• Wat zou u willen/kunnen doen? Welke mogelijkheden heeft u om iets te veranderen aan deze situatie?

Verschil van visie

Het is mogelijk dat de ouder/jeugdige en de jeugdprofessional niet dezelfde doelen belangrijk vinden of dat ouders en jeugdige van mening verschillen over wat ze willen bereiken. Een jeugdprofessional kan hen geen doelen opleggen die hij zelf belangrijk vindt. Het is belangrijk om de werkrelatie goed te houden en de autonomie van de ouder en jeugdige te respecteren. Soms is het beter om eerst te werken aan de doelen die de ouder of jeugdige belangrijk vindt. Als ouders en jeugdige van mening verschillen over wat ze willen bereiken, kan het helpen om met elkaar te ontdekken wat ze wel samen willen bereiken en waar ze het over eens zijn.

Professionals experimenteren op diverse plekken in het land met mogelijkheden om de regie voor de hulpverlening bij het gezin zelf te leggen. Dit sluit aan bij de gedachte dat beslissingen over hulp het beste in dialoog met ouders en jeugdigen genomen kunnen worden. Enkele suggesties om tot gezamenlijke doelen te komen zijn:

• laat ouders en jeugdige brainstormen over de wensen voor verandering die zij hebben;
• visualiseer: breng samen met ouders en jeugdige in kaart welke zorgen en sterke kanten in het gezin aanwezig zijn en schrijf deze gezamenlijk helder op;
• laat ouders en jeugdige zelf opschrijven wat ze willen