Ervaringsverhaal

Gepubliceerd op Kennisnet Jeugd op 24 februari 2015. Discussieer daar mee over dit onderwerp.

Vijf tips om weloverwogen te beslissen over hulp
Van de Ouder- en Kindteams in Amsterdam hoorde ik dat zij de hand hadden weten te leggen op het concept van de richtlijn ‘Samen beslissen over passende hulp’. Ook uit andere plaatsen komt de dringende vraag om die richtlijn beschikbaar te stellen. Ik begrijp dat wel. Veel nieuwe buurt- en wijkteams zijn nog bezig met het inrichten van hun werkprocessen. Dan is een richtlijn voor het beslissen over hulp een handig hulpmiddel. Alleen is die richtlijn nog niet klaar voor gebruik. De richtlijn is nog een concept, recht van de tekentafel. De beroepsverenigingen van maatschappelijk werkers, orthopedagogen en psychologen moeten er nog een reactie op geven en in de praktijk moeten professionals nog testen of zij met de richtlijnen kunnen werken. Hun ervaring levert vaak nog substantiële verbeteringen van de richtlijn op. Tot al die feedback is verwerkt en de beroepsverenigingen de richtlijn hebben goedgekeurd, is die helaas nog niet voor andere professionals beschikbaar.

Werk systematisch
Om toch gemeenten en buurt- en wijkteams op weg te helpen, licht ik als mede-ontwikkelaar van de richtlijn vast een tipje van de sluier op over de boodschap. De richtlijn is onder meer gebaseerd op het rapport ‘Beslissen over effectieve hulp’. Dat beschrijft vijf belangrijke stappen om zo te beslissen over de inzet van hulp dat gezinnen daar goed mee geholpen zijn:

– Werk doelgericht en systematisch. Dat kan onder andere door volgens een aantal stappen te beslissen: (1) de vraag van ouders en jeugdige verhelderen, (2) problemen en krachten verder onderzoeken, (3) doelen opstellen, (4) beslissen over de inzet van het netwerk en (5) beslissen over de inzet van professionele hulp.

– Zorg dat je een goed theoretisch kader hebt aan de hand waarvan je de problemen kunt analyseren. Dat helpt om met ouders en jeugdige te bepalen wat de kern is van de vraag of problemen, wat mogelijke oorzaken en in stand houdende factoren zijn en waar sterke kanten en mogelijke hulpbronnen zitten.

– Maak gebruik van betrouwbare en valide instrumenten om te bepalen of er sprake is van een probleem. Welk instrument je precies wil gebruiken, hangt af van wat je wil weten. Hierin maak je als professional keuzes.

– Zorg dat je een gedeelde visie met ouders en jeugdige hebt over wat de vraag of het probleem is waaraan gewerkt moet worden. Alleen als ouders en jeugdige het gevoel hebben dat je hun vraag hoort en serieus neemt, heb je een basis om met hen verder samen te werken aan het verhelpen van dat probleem.

– Beslis samen met ouders en jeugdigen wat de beste aanpak is voor hun vraag of probleem. Benaderingen als shared decision making (samen beslissen), motiverende gespreksvoering en oplossingsgericht werken helpen daarbij.

Eind 2015 beschikbaar
Ik snap dat het lastig is dat gemeenten en wijkteams de richtlijn nú nog niet kunnen gebruiken. Ze hebben behoefte aan een duidelijke richtlijn voor de inrichting en uitvoering van hun beslisprocessen. Helaas is de richtlijn pas eind 2015 voor iedereen beschikbaar. Maar wie met bovenstaande punten aan de slag gaat, is bij het verschijnen van de richtlijn al een eind in de goede richting.