Middelengebruik in de jeugdhulp en jeugdbescherming is een groot probleem. In alle lagen van de organisatie (van directie tot en met ondersteunende diensten) dienen medewerkers zich bewust te zijn van de noodzaak van de aanpak van middelengebruik. Deze aanpak heeft consequenties voor elke professional binnen de eigen organisatie. Van belang is dan ook dat op alle niveaus van de organisaties een eenduidig beleid rondom middelengebruik gehanteerd wordt. Het begint bij het ontwikkelen van een visie op middelengebruik, risicovol middelengebruik en verslaving. Hierbij wordt elke professional betrokken, van de Raad van Bestuur tot de werkvloer. Deze gezamenlijk gedragen visie op middelengebruik leidt tot een eenduidig beleid dat vastgelegd wordt in een Protocol Middelengebruik. Vervolgens dient op alle niveaus van de organisatie meegewerkt te worden aan de aanpak van middelengebruik. De borging hiervan verdient de aandacht. Evaluatie van het beleid rond middelengebruik dient periodiek te gebeuren.
Het preventieprogramma Open en Alert kan organisaties ondersteunen bij het aanpakken van het middelengebruik. Het is namelijk een preventieprogramma voor organisaties die te maken hebben met (problematisch) alcohol- en drugsgebruik door cliënten en die dat willen veranderen. Vaak gaat het om organisaties die ondersteuning, opvang of begeleiding bieden aan een specifieke doelgroep, zoals jeugdigen, justitiabelen of mensen met LVB.