Wanneer om wat voor reden dan ook een integraal aanbod (nog) niet mogelijk is, zijn tussenvormen mogelijk. Zowel bij de jeugdhulp en jeugdbescherming als bij de verslavingszorg kunnen aandachtsfunctionarissen aangesteld worden. Bij verschillende jeugdhulporganisaties wordt gewerkt met ‘aandachtsfunctionarissen middelengebruik’ (of verslavingsconsulenten). Hun werkzaamheden kunnen door verschillende organisaties verschillend worden ingevuld.
Aandachtsfunctionarissen beschikken over extra kennis – onder andere over de afzonderlijke middelen, de signalen van gebruik, en gespreksmethodieken om het gebruik aan de orde te stellen. Ze hebben de opleiding tot aandachtsfunctionaris verslavingsconsulent gevolgd. In deze opleiding kan de regionale verslavingszorginstelling een rol spelen. De aandachtsfunctionarissen hebben verschillende taken en aandachtsgebieden:
zij zijn een vast aanspreekpunt voor alle medewerkers en/of teams van de organisatie op het terrein van middelengebruik;
zij kunnen de scholing voor de medewerkers verzorgen om de kennis rondom middelengebruik te vergroten;
zij kunnen bijeenkomsten organiseren om normen met betrekking tot middelengebruik te bespreken en teams te bewegen tot een eenduidige attitude ten opzichte van middelengebruik;
zij worden geconsulteerd wanneer middelengebruik bij een (nieuwe) cliënt problematisch is;
zij kunnen interventies uitvoeren bij individuele cliënten. Een cliënt gaat dan het consulententraject in;
zij kunnen tijdens het consulententraject een cliënt motiveren om behandeling van de verslavingszorg te aanvaarden. (NB: het consulententraject wordt soms verplicht gesteld wanneer een cliënt zich niet aan de afspraken rondom middelengebruik gehouden heeft.);
zij zijn het vaste aanspreekpunt bij contact met de verslavingszorg.
Her en der in het land is bij verslavingszorgorganisaties een ‘aandachtsfunctionaris jeugdhulp en jeugdbescherming’ ingesteld. Deze aandachtsfunctionarissen hebben verschillende taken:
zij worden op de hoogte gesteld of geconsulteerd wanneer middelengebruik bij een (nieuwe) jeugdige problematisch is;
zij kunnen outreachend werken wanneer een jeugdige niet naar de verslavingszorg kan/wil komen;
zij kunnen cliënten van de jeugdhulp en jeugdbescherming behandeling bieden op het terrein van de jeugdhulp en jeugdbescherming (denk bijvoorbeeld aan een leefstijltraining);
zij vormen het vaste aanspreekpunt voor de medewerkers van de verslavingszorg/de ‘aandachtsfunctionaris middelengebruik’;
zij zien erop toe dat het behandelplan van een jeugdige uit de verslavingszorg binnen de jeugdhulp en jeugdbescherming realiseerbaar en hanteerbaar is.
Waarschijnlijk moeten de ketenpartners voor de financiering van deze functionarissen naar alternatieve financiering zoeken omdat een jeugdige bijvoorbeeld nog niet onder behandeling is van de verslavingszorg. Hierbij kunnen de ketenpartners gezamenlijk optrekken naar de financiers toe.