Deze richtlijn gaat over het omgaan met het gebruik van alcohol, drugs en tabak bij jeugdigen tot en met 23 jaar in de ambulante en residentiële jeugdhulp, jeugdbescherming, verstandelijk-gehandicaptenzorg voor jeugdigen en de justitiële jeugdinrichtingen (inclusief reclassering). Het is niet eenvoudig om bij deze kwetsbare doelgroep problematisch middelengebruik te herkennen en te diagnosticeren. Middelengebruik wordt vaak beschouwd als experimenteergedrag en onduidelijk is wanneer het risicovol wordt. Ook is onduidelijk wat mogelijke interventies zijn, door wie deze kunnen worden ingezet en hoe dit kan worden georganiseerd.
De Richtlijn Middelengebruik voor jeugdhulp en jeugdbescherming gaat in op deze vraagstukken. Er is sprake van een overlap tussen de doelgroep van het speciaal onderwijs en de doelgroep van deze richtlijn. Het speciaal onderwijs kan daarom ook van deze richtlijn profiteren. Dat geldt ook voor beroepsgroepen in andere sectoren zoals de jeugdverslavingszorg en jeugdgezondheidszorg.