Het onderzoeksverslag moet leesbaar, begrijpelijk en dus toegankelijk zijn voor ouders en jeugdige, waarbij het taalgebruik op niet-professionals moet worden afgestemd. Verder is het aan te raden de belangrijkste uitkomsten visueel te ondersteunen (bijvoorbeeld in een grafiek of infographic-stijl), zodat ook mensen die een zwakke leesvaardigheid hebben of de Nederlandse taal niet goed machtig zijn het verslag kunnen begrijpen. Er is ruimte is voor een kwaliteitsverbetering in de rapportage van dyslexie-onderzoek met het oog op navolgbaarheid en compleetheid. Het is cruciaal dat het bovengenoemde wegingsproces helder beschreven is en dat de afweging stap voor stap navolgbaar is voor de lezer. Een onderzoeksverslag dient daarom in ieder geval de volgende elementen te bevatten.
Het verslag begint met de reden voor doorverwijzing en/of aanmelding, en een beschrijving van de anamnese, inclusief een duidelijke klachtbeschrijving vanuit het oogpunt van de school, de ouders en de jeugdige. In het verslag dient tevens concreet beargumenteerd te worden of er sprake is van een hardnekkige problematiek. Naast het in kaart brengen van de probleemgebieden is het ook nuttig mogelijke beschermende factoren in het rapport te beschrijven. Deze zijn uitgevraagd tijdens de anamnese.
Het onderzoeksverslag begint dus met een duidelijke en beknopte beschrijving van alle elementen die bijdragen aan de diagnosestelling of indicatiestelling.
Waaronder de volgende categorieën:
In het verslag hoort een systematische beschrijving van de testscores te staan. Voor een beter begrip van deze scores is het gewenst de testbeschrijvingen te categoriseren naar de onderliggende constructen die gemeten worden. De test, inclusief de officiële testnaam, dient beschreven te worden. Daarbij hoort uitleg wat deze test beoogt te meten. Het criterium van achterstand moet helder vermeld worden. Het is belangrijk om de positie van de jeugdige ten opzichte van de relevante normgroep weer te geven, en om de gebruikte normgroep te benoemen. Bij deze positionering dienen gestandaardiseerde scores of percentielscores te worden gebruikt en te worden gekoppeld aan een niet-technische interpretatie van de testscore, zoals voldoende, zwak, beneden het gemiddelde. Wat betreft het criterium hardnekkigheid zal het voortraject beschreven moeten worden en helder gemaakt op welke wijze de gedragswetenschapper de informatie heeft beoordeeld. Bij verslagen die opgesteld worden voor jeugdigen van 12 jaar en ouder blijkt dat de uitval op lees- en spellingtests in die rapporten minder vaak kon worden vastgesteld en didactische resistentie werd minder vaak benoemd. Juist omdat voor deze leeftijdsgroep er minder tests beschikbaar zijn is de achterstand en hardnekkigheid iets waar de gedragswetenschapper zijn overwegingen zorgvuldig moet opbouwen.
Uiteindelijk wordt in heldere en navolgbare stappen beargumenteerd hoe tot de conclusie en diagnosestelling is gekomen – zie ook Tabel 3.2. Hierbij komen in ieder geval de volgende zaken aan bod: de ernst van de lees- en/of spellingproblemen, de hardnekkigheid van de problematiek, eventueel vóórkomen van dyslexie in de familie, de aan- of afwezigheid van aanvullende indicaties voor dyslexie, eventuele comorbide stoornissen, en de aan- of afwezigheid van contra-indicaties die wijzen op een alternatieve verklaring.
| Ernst | Beschrijf of er wel of geen sprake is van lees- en/of spellingvaardigheid binnen de laagste 10% van de leeftijdsgerelateerde normgroep. |
| Hardnekkigheid | Beschrijf o.b.v. concrete gegevens dat de problematiek hardnekkig is. |
| Alternatieve verklaringen | Beschrijf o.b.v. concrete gegevens dat alternatieve verklaringen kunnen worden uitgesloten of aanwezig zijn. |
| Aanvullende indicaties | Beschrijf elementen die bijkomende evidentie aandragen voor de dyslexiediagnose: het voorkomen van dyslexie in de familie of de aanwezigheid van factoren die deel uitmaken van verklaringstheorieën over dyslexie |
| Bijkomende klachten en lijden | Beschrijf eventuele bijkomende problematiek op academisch en/of sociaal-emotioneel vlak. |
| Comorbiditeit | Beschrijf o.b.v. concrete gegevens of er al dan niet sprake is van comorbide stoornissen naast dyslexie. Indien een comorbide stoornis aanwezig is, beargumenteer dan tevens waarom er sprake is van zowel dyslexie als een comorbide stoornis. |
| Belemmerende en beschermende factoren | Weeg kind- en omgevingskenmerken af en breng op basis daarvan belemmerende en beschermende factoren in kaart. |
Tabel 3.2. Overzicht stappen in de diagnosestelling van het diagnostisch verslag
Wat hierop volgt is een indicatiestelling. Hierin wordt het diagnostisch beeld helder vertaald in op de jeugdige toegesneden handelingsadviezen. In eerste instantie dient de aard en ernst van de lees- en/of spellingproblematiek gewogen te worden. Tevens dienen in de indicatiestelling secundaire problemen, zoals faalangst en een negatief zelfbeeld, meegenomen te worden. Tot slot dient in de indicatiestelling – indien aanwezig – comorbide problematiek betrokken te worden. Er worden onderbouwde, op het individu toegesneden adviezen gegeven. Deze adviezen haken specifiek in op de geconstateerde belemmeringen gezien de onderwijs- of werksituatie van de jeugdige.
Ook in het geval van lees- en/of spellingproblemen zonder dat er sprake is van dyslexie, dienen er op het individu toegesneden adviezen voor de best passende aanpak van de klachten gegeven te worden.
Het is navolgbaar wanneer een addendum bij het diagnostisch verslag een lijst op is genomen met alle testnamen, ruwe en normscores.