De samenwerking tussen jeugdprofessionals, school en ouders is in verschillende fasen van de zorg bij thuiszitters belangrijk: de onderzoeksfase, het opstellen van een plan, de uitvoering ervan en de evaluatie van de hulp. De jeugdprofessional verzamelt in overleg met en met schriftelijke toestemming van de ouders (en afhankelijk van de leeftijd van de jeugdige ook van de jeugdige), informatie over het gedrag en de leerprestaties van de jeugdige op school. Hij kijkt naar risicofactoren, analyseert deze samen met school, ouders en jeugdige, en inventariseert met alle betrokkenen de mogelijkheden voor verandering. Dit leidt tot een gezamenlijk plan om de jeugdige vaardigheden aan te leren die bijdragen aan het (weer) naar school gaan en naar school blijven gaan. Denk hierbij aan op tijd komen, vragen stellen als je iets niet begrijpt en het plannen en maken van huiswerk. Ook het monitoren van de uitvoering van het plan vindt gezamenlijk plaats. Om tot een plan te komen kan het nodig zijn eerst de relatie tussen school en ouders te verbeteren. De jeugdprofessional zal behulpzaam zijn bij het actief ondersteunen van ouders bij het tot stand komen en onderhouden van contact met de school.
Wanneer een jeugdige niet meer naar school gaat, is in de regel ook de leerplichtambtenaar (ondersteuningsstructuur) ingelicht en actief betrokken. Overleg in deze fase moet daarom met jeugdige, ouders, jeugdprofessional en leerplichtambtenaar zijn en onder andere gericht zijn op het maken van concrete afspraken.
Jeugdprofessionals die (tijdelijk of deels) de dagelijkse zorg van ouders overnemen, hebben een belangrijke taak in de ondersteuning van jeugdigen bij het volgen van onderwijs en het onderhouden van contact met school. Daarbij geldt het principe ‘één systeem, één plan, één regisseur’. Dit betekent dat jeugdprofessionals, ouders, jeugdige en school samenwerken, vanuit één dossier, aan een gezamenlijk ondersteuningsplan.
Ook in (semi)residentiële settings vraagt onderwijs aandacht. Jeugdprofessionals spelen een rol bij de begeleiding van huiswerk en de deelname aan ouderavonden op school. Wanneer onderwijs en zorg verzorgd worden door een zogenoemde driemilieuvoorziening, draagt een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het dagprogramma eraan bij dat jeugdigen aan dat programma deelnemen. Een driemilieuvoorziening biedt zowel onderwijs, vrijetijdsbesteding en school/werk aan (en soms wonen).
Binnen het Nederlandse onderwijsveld bestaan verschillende voorzieningen en ondersteuningsstructuren die per gemeente kunnen verschillen. Een aantal worden beschreven, omdat jeugdprofessionals er soms aan deelnemen of ermee te maken hebben in het contact met school en ouders. Informatie over de meest recente ontwikkelingen in de diverse voorzieningen en ondersteuningsstructuren per gemeente staan op de website van de betreffende gemeente vermeld.
Multidisciplinair overleg
In een multidisciplinair overleg (MDO), voorheen zorg- en adviesteam (ZAT), werken scholen samen met onder andere jeugdprofessionals. Kijk ook hier op de website van de betreffende gemeente voor de actuele stand van zaken rond het MDO. Het MDO zorgt voor een goede aansluiting met het (school)maatschappelijk werk, gedragsdeskundigen, de jeugdgezondheidszorg, sociaal/wijkteam, jeugdhulp, de leerplichtambtenaar en de politie.
Schoolmaatschappelijk werk
Het schoolmaatschappelijk werk (SMW) heeft specifieke kennis op het gebied van gedrags-, ontwikkelings- en opvoedingsproblemen en zet deskundigen in om de problemen aan te pakken. Daarmee vormt het SMW een belangrijke schakel tussen jeugdigen, ouders, school en (jeugd)hulp.
Regulier onderwijs met ambulante begeleiding of speciaal onderwijs
Binnen het regulier onderwijs kan extra begeleiding en ondersteuning geboden worden aan jeugdigen met ADHD. Als een jeugdige regulier onderwijs kan blijven volgen kan individuele begeleiding en ondersteuning van een intern of extern ambulant begeleider nodig zijn. Wanneer blijkt dat extra begeleiding en ondersteuning binnen het regulier onderwijs onvoldoende is kan de jeugdige worden aangemeld bij een school voor (voortgezet) (basis)speciaal onderwijs, meestal betreft het een indicatie voor cluster-4-onderwijs.
Onderwijsconsulent
Onderwijsconsulenten bemiddelen en adviseren bij individuele problemen rond de toelating van geïndiceerde leerlingen (zorgleerlingen) op basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs. Voor de aanpak van structurele problemen in het onderwijs aan zorgleerlingen zijn zogenoemde onderwijsconsulenten in het leven geroepen (zie ook: Wat is de rol van de onderwijsconsulent? op rijksoverheid.nl).
Reboundvoorzieningen
Een reboundvoorziening biedt tijdelijke opvang aan leerlingen met ADHD voor wie de zorg die de eigen school kan bieden niet langer toereikend is. De leerling volgt een programma waarin onderwijs en gedragsbeïnvloeding centraal staan, met het doel zo snel mogelijk terug te keren in het reguliere onderwijs. Met het oog op de start van passend onderwijs per 1 augustus 2014 kozen sommige samenwerkingsverbanden ervoor hun reboundvoorziening te laten opgaan in een orthopedagogisch didactisch centrum (OPDC) nieuwe stijl.