Ervaringsverhaal

Steeds vaker krijgen we als Programma Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming de vraag “Hoe gebruik je die 14 richtlijnen nou goed naast elkaar?” Of: “Het zijn er zoveel, met welke begin je?” En: “Spreken ze elkaar niet tegen?” We merken dat het bestaan van 14 richtlijnen in de praktijk lijkt te suggereren dat je moet kiezen welke je gebruikt. Terwijl ik juist denk dat door de komst van richtlijnen het werk op onderdelen eenvoudiger is geworden. In die zin dat je voor een cliënt nog steeds denkwerk verricht om zijn problemen te kunnen duiden, maar je daarbij kunt leunen op de laatste stand van de kennis die verzameld is in de richtlijnen. In plaats van dat je zelf op zoek moet naar die kennis.

Ook vóórdat er richtlijnen bestonden, maakte je als professional afwegingen en besliste je uiteindelijk samen met de cliënt over de in te zetten hulp. Een cliënt kwam en komt niet binnen met – wat oneerbiedig gesteld – een sticker op het voorhoofd waarop staat ‘KOPP-kind’ of ‘gedragsproblemen’. Vaak spelen er meerdere problemen die allemaal op elkaar inwerken en elkaar ook kunnen versterken. Ook toen ging er denkwerk aan vooraf. Dat vroeg om vakmanschap: een samenspel tussen professioneel handelen, reflecteren en zicht op resultaten bij de cliënt. Dat is met de komst van de richtlijnen niet veranderd, alleen reiken de richtlijnen je de laatste kennis al aan dus hoef je zelf niet meer op zoek.

Eerder maakten twee richtlijnontwikkelaars een workshop waarin ze lieten zien hoe je richtlijnen naast elkaar gebruikt. Binnen het Netwerk Richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming voerden we deze workshop nogmaals uit. De deelnemers kregen een complexe casus voorgeschoteld over een gezin en werden opgedeeld in groepjes. Ieder groepje keek naar de casus vanuit een andere richtlijn en kreeg de opdracht om de belangrijkste twee aanbevelingen te selecteren voor het betreffende gezin. Deze aanbevelingen werden vervolgens verzameld op een flap en wat bleek? De aanbevelingen liggen erg in elkaars verlengde en spreken elkaar zeker niet tegen. Opvallend was dat het soms tot nieuwe inzichten leidde: door vanuit een bepaalde richtlijn te redeneren, zie je soms aanknopingspunten die je anders over het hoofd had gezien. Omdat deze workshop zo goed werd ontvangen, hebben we besloten om de workshop als tool beschikbaar te stellen zodat je deze in jou eigen organisatie kunt geven. Dus organiseer eens een (team)overleg waarbinnen deze workshop goed past of plan er een specifiek moment voor. Download de workshop en oordeel zelf over hoe de richtlijnen naast elkaar zijn te gebruiken.