De aanbevelingen volgen de stappen en beslissingen van de schematische weergave van het proces van de Richtlijn Crisisplaatsing voor jeugdhulp en jeugdbescherming (zie Figuur 3 en 4 in de complete richtlijn, pdf).
Verzamel actief informatie over het gezin in de bestaande systemen van zijn organisatie, voordat je naar het gezin toegaat. Handel directief, werk gestructureerd en werk samen met andere instanties, zoals de GGZ of de Raad voor de Kinderbescherming.
Beoordeel ter plaatse het type crisis. Stem de hulp op dit type crisis af en houd daarbij rekening met de specifieke behoeften van de jeugdige (vluchtelingenstatus, lichamelijke of verstandelijke beperking).
Verzamel informatie over de veiligheid van de jeugdige, de opvoedingscapaciteiten van de ouders en andere relevante gezins- en omgevingsfactoren. Doe dit aan de hand van de volgende aandachtspunten:
Beslis met welke van de vier mogelijke maatregelen de veiligheid van de jeugdige direct te verhoogd kan worden:
Zet bij voorkeur het sociale netwerk in om de veiligheid direct te vergroten. Mocht dit onvoldoende veiligheid bieden, overweeg dan om een ambulante interventie in te zetten.
Mocht dit onvoldoende de veiligheid verbeteren, overweeg dan om de veroorzaker uit huis te halen. Mogelijk kan dit op vrijwillige basis.
Lukt dit niet en was er sprake van huiselijk geweld, dan kan na overleg met de politie mogelijk een tijdelijk huisverbod worden geregeld. Maak bij inzet van het sociale netwerk en/of uithuisplaatsing van de veroorzaker een veiligheidsplan. Het veiligheidsplan bestaat in ieder geval uit afspraken over de veiligheid van de jeugdige en de andere gezinsleden, wie er moet worden ingelicht en hoe er gehandeld moet worden als afspraken niet worden nagekomen.
De laatste optie is om de jeugdige uit huis te plaatsen. Dit doe je pas wanneer de andere mogelijkheden naar verwachting te weinig kans van slagen hebben. Vraag bij een besluit tot crisisplaatsing naar de voorkeuren van de jeugdige en de ouders. Plaats een jeugdige bij voorkeur in een gezinssituatie (pleegzorg of gezinshuis).
Handel nooit alleen. Overleg over beslissingen altijd met een gekwalificeerde gedragswetenschapper. Werk bij voorkeur actief samen met andere instanties, zoals de politie, de GGZ, de Raad voor de Kinderbescherming en jeugdhulpaanbieders. Vraag hen zo nodig om informatie over de veiligheid van de jeugdige en andere gezinsleden.
Leg overwegingen en de beslissingen vast én communiceer hierover met alle betrokkenen.
Er zijn geen genormeerde instrumenten beschikbaar voor het taxeren van risico’s of het inschatten van de veiligheid van een jeugdige in een crisissituatie. Er dient onderzoek te komen naar een instrument dat aansluit bij de situatie van een crisis: snel handelen en oordelen.
Er is ook (praktijkgericht) wetenschappelijk onderzoek nodig naar de verschillende situaties waarin jeugdzorgwerkers beslissingen nemen over crisisplaatsingen. Het is onvoldoende duidelijk waar hulpverleners in crisissituaties minimaal op moeten letten en hoe zij, ondanks de crisis, toch zorgvuldig kunnen beslissen.